Γόπες – Οι τοξικοί εχθροί του περιβάλλοντος

20 Ιουλίου 2020

Νέα

Το καλοκαίρι στο μυαλό όλων σημαίνει πρώτα από όλα θάλασσα και παραλία.

Για την Ελλάδα σημαίνει ακόμα πιο πολλά, αφού είναι μια χώρα που έχει πάρα πολλά νησιά και μία από τις μεγαλύτερες ακτογραμμές στον κόσμο. Η χώρα μας παρά το μικρό της μέγεθος είναι ευνοημένη με συνολική ακτογραμμή που ξεπερνάει τα 15.000 χιλιόμετρα, γεγονός που την κατατάσσει στην 9^η θέση της παγκόσμιας κατάταξης των χωρών με τις μεγαλύτερες ακτογραμμές.

Μαγευτικές παραλίες, καταγάλανα νερά σε έναν τόπο όπου ο ελληνικός πολιτισμός και η ιστορία του χτίστηκαν γύρω από τη σχέση με τη θάλασσα. Ναυτικός λαός οι Έλληνες και στην σημαία τους αποτυπώνεται αυτή η δυνατή σχέση με τη θάλασσα.

Δυστυχώς όμως, η φυσική ομορφιά και ο πλούτος του οικοσυστήματος της χώρας μας βρίσκεται σε κίνδυνο, τόσο από την πλαστική ρύπανση όσο και από τα τοξικά σκουπίδια που καταλήγουν στις θάλασσες και στις παραλίες. Ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος αποτελούν τα αποτσίγαρα και οι γόπες που ρυπαίνουν και καταστρέφουν το περιβάλλον με δραματικούς ρυθμούς.

Τα γεγονότα και οι αριθμοί προβληματίζουν και σοκάρουν συγχρόνως.

Ο κύκλος ζωής ενός αποτσίγαρου αποκαλύπτει το μέγεθος του προβλήματος:

5 λεπτά χρειάζονται για να καπνίσει το αρχικό προϊόν ο καπνιστής.

10 χρόνια χρειάζονται για να διασπαστεί το αποτσίγαρο τελείως μέσα στο περιβάλλον.

Η απλή εξίσωση που προβληματίζει είναι ενδεικτική:

Κάθε χρόνο στην Ελλάδα μόνο, οι καπνιστές αγοράζουν 1,1 δισεκατομμύρια πακέτα. Κάθε χρόνο παγκοσμίως 4,5 τρισεκατομμύρια αποτσίγαρα και γόπες καταλήγουν στο περιβάλλον. Στα δάση, στα πάρκα, στους δρόμους, στις παραλίες, στη θάλασσα.

Δυστυχώς, πολλοί νομίζουν ότι τα αποτσίγαρα και οι γόπες είναι από χαρτί και από υλικά μη βλαβερά για το περιβάλλον. Κάποιοι άλλοι, απλά δεν ενδιαφέρονται.

Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: Τα αποτσίγαρα και οι γόπες αποτελούν μεγαλύτερη απειλή για το περιβάλλον, περισσότερο και από τα πλαστικά μπουκάλια, τα καλαμάκια και όλα τα πλαστικά μιας χρήσης που καταλήγουν σε θάλασσες και ακτές.

Μα πως ένα μικρό αποτσίγαρο μπορεί να κάνει τόσο μεγάλη ζημιά;

Το φίλτρο του κατασκευάζεται από ένα είδος πλαστικού υλικού, την οξική κυτταρίνη (cellulose acetate). Όταν το αποτσίγαρο πεταχτεί, μαζί με το πλαστικό μέρος του φίλτρου καταλήγουν στο περιβάλλον και χημικές ουσίες όπως νικοτίνη, βαρέα μέταλλα και πολλές άλλες ουσίες που έχει απορροφήσει κατά το κάπνισμα. Μια και μόνο γόπα περιέχει πάνω από 4.000 τοξικές ουσίες και μπορεί να μολύνει έως 500 λίτρα νερού! Και ποιος ακριβώς είναι ο αντίκτυπος όλων αυτών των στοιχείων και ποιες είναι οι συνέπειες;

Οι γόπες είναι μια σοβαρή μορφή μόλυνσης των θαλασσών καθώς οι μικροΐνες πλαστικού που περιέχουν δεν είναι βιοδιασπώμενες.
Η νικοτίνη που έχει απορροφήσει το φίλτρο, διαλύεται πολύ εύκολα στο νερό και σύμφωνα με μελέτες που έχουν γίνει η τοξικότητα που έχει η γόπα την κατατάσσει ως άκρως τοξικό απόβλητο, κατηγορία HP6 (οξεία τοξικότητα).
Οι τοξικές ουσίες που διαρρέουν στη θάλασσα βλάπτουν τα θαλάσσια φυτά γιατί αναστέλλουν με την τοξικότητά τους την ανάπτυξή τους. Είναι ενδεικτικό ότι η ανάπτυξη μικρών φυκιών παραλύει τελείως, μόλις μετά από 72 ώρες που ήρθαν σε επαφή με το 0,77% του τοξικού εκχυλίσματος μιας γόπας.
Οι γόπες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για πολλά θαλάσσια είδη. Ψάρια και θαλασσοπούλια μπορούν τις καταναλώσουν ως τροφή. Τα θαλάσσια πλάσματα πεθαίνουν πολλές φορές από ασιτία, γιατί δεν μπορούν να καταναλώσουν τροφή καθώς το στομάχι τους είναι γεμάτο από γόπες.
Σε αρκετές περιπτώσεις δε, τα ψάρια που έχουν φάει γόπες καταλήγουν στο δικό μας πιάτο γεμάτα ιώδιο και… νικοτίνη.
Δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν καταγραφεί και δηλητηριάσεις μικρών παιδιών που κατάπιαν αποτσίγαρα που βρήκαν παίζοντας σε κάποια παραλία.